شهرستان هشترود

شهرستان هشترود با وسعت ۱۹۹۰ کیلومتر مربع در جنوب استان آذربایجان شرقی واقع است. این شهرستان از شمال به شهرستان بستان

آباد، از شرق به شهرستان میانه، از جنوب به شهرستان چاراویماق و از غرب به شهرستان مراغه محدود است .

جغرافیای طبیعی شهرستان هشترود

آب و هوا:

اقلیم نیمه خشک سرد و اقلیم ارتفاعات فوقانی در تقسیم بندی آمبرژه اقالیم حاکم بر منطقه به شمار می رود که ضریب رطوبت ( Q1 ) در آن ۲۵ الی ۱۸۰ معدل حداکثر درجه حرارت

گرم ترین ماه سال (M ) ۲۶ الی ۳۲ و معدل حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال (M) ۲۶ الی ۳۲ و معدل حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال (m ) ۱۰ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد می باشد. مقدار بارندگی سالانه ۳۵۰ الی ۵۵۰ میلیمتر و متوسط دمای سالانه ۶ الی ۱۱ درجه سانتی گراد و تعداد روزهای یخبندان ۹۶ الی ۱۸۰ روز در سال است.

ارتفاعات مهم و پستی و بلندی ها: شهرستان هشترود در میانه سه واحد توپوگرافی، یعنی رشته کوه بزقوش در شمال شرق توده آتشفشانی سهند در سمال و رشته کوه های تخت سلیمان در جنوب قرار گرفته است. این منطقه شکل یافته دو واحد کاملاً متمایز توپوژرافیکی می باشد که موقعیت مکانی و پیوند عناصر واحدهای مذکور باعث شکا یابی کل منطقه به صورت یک واحد جغرافیایی گردیده است. در این واحد تبلیغاتی – خط راس ارتفاعات و واحدهای منفرد کوهستانی در شمال و شمال غرب از یک سو و همچنین قلل مرتفع فلات جنوبی ( کوه های تخت سلیمان) از سوی دیگر و پیوستن دامنه های فلات جنوبی با دامنه های مرتفعات شمالی در غرب شهرستان، منطقه مورد مطالعه را به صورت چاله بسته ای که تنها به سمت شرق و دره قزل اوزن باز می شود درآورده است. ارتفاع عمومی زمین در این

شهرستان از ۱۳۰۰ متر تا ۳۲۰۰ متر تغییر است ولی قسمت اعظم اراضی منطقه را زمین هایی تشکیل می دهند که ارتفاع عمومی آنها ۵۰۰ الی ۲۰۰۰ متر می باشد.

پوشش گیاهی: مراتع شهرستان مساحتی معتدل ۱۷۳۷۵۰ هکتار را تشکیل می دهد که عمدتاً در دامنه تخت سلیمان و سهند واقع شده و حدود ۸/۳% کل مرتع استان را شامل می شود. از کل مراتع شهرستان حدود ۲۰% مساحت آن را مراتع خوب با پوشش گیاهی ۵۰ الی ۱۰۰ درصد و ۶۰% را مراتع متوسط با پوشش گیاهی ۲۵ تا ۷۰ درصد و بقیه را مراتع فقیر تشکیل می دهد شهرستان از حیث وجود مراتع نسبتاً غنی بوده و تولید علوفه مراتع سالانه معادل ۵۴۷۰۰ تن علوفه خشک در سال می باشد.

تقسیمات کشوری

براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو بخش (مرکزی و نظرکهریزی)، ۷ دهستان و ۲ نقطه شهری به نام های هشترود و نظرکهریزی می‌باشد.

هشترود (سراسکند) یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان هشترود است. این شهر در بین مختصات جغرافیایی 36 درجه و 45 دقیقه و 37 درجه و 24 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 25 دقیقه و 47 درجه و 24 دقیقه طول شرقی واقع شده و به‌طور متوسط 1150 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. هشترود در 101 کیلومتری غرب میانه و 134 کیلومتری جنوب شرق تبریز واقع شده و مساحت آن 6,24 کیلومتر مربع می‌باشد.

جمعیت این شهر برپایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 خورشیدی، بالغ بر 18,413 نفر برآورد شده‌است که از این جهت، سیزدهمین شهر آذربایجان شرقی محسوب می‌شود. برطبق همین آمار، از مجموع جمعیت شهر هشترود 9,337 نفر مرد و 9,081 نفر زن بوده‌اند؛ همچنین شمار خانوارهای این شهر 4,493 خانوار بوده‌است.هشترود به وسیله چند رودخانه فرعی سیراب می‌شود. در این میان، رودخانه قرانقوچای که از پیرامون این شهر می‌گذرد، بزرگ‌ترین رودخانه منطقه بوده و یکی از شاخه‌های سفیدرود محسوب می‌شود. همچنین در هشترود و اطراف آن، چندین چشمه آبگرم معدنی وجود دارد

برپایه اولین تقسیمات کشوری در ایران، هشترود از شهرهای تابعه شهرستان مراغه به‌شمار می‌رفت؛ در سال 1948 از این شهرستان جدا شده و به شهرستان تبریز پیوست؛ سرانجام در سال 1960 مستقل شد و به‌عنوان یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی شناخته‌شد.عموم ساکنان هشترود به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و غالب آن‌ها پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند. از محصولات تولیدی این شهر می‌توان به حبوبات، عسل، غلات، کره، میوه‌جات، علوفه و محصولات حیوانی اشاره کرد.

کوه‌های هشترود که در امتداد کوهستان سهند کشیده شده‌اند، در سمت غربی این شهر قرار گرفته‌اند؛ از میان این کوه‌ها، ارتفاع پنج کوه بیش از 2000 متر بوده و بلندترین آن‌ها «آق‌داغ» با 2950 متر ارتفاع است. در لایه‌های مختلف این کوه‌ها ذخایر معدنی متعددی نظیر آهک، آهن، گچ و نمک یافت می‌شوند.آب و هوای هشترودکوهستانی بوده و میانگین سردترین دمای آن 3- درجه سانتی‌گراد و مربوط به ماه ژانویه و میانگین گرم‌ترین دمای آن 34+ درجه سانتی‌گراد و مربوط به ماه اوت است. همچنین متوسط بارندگی سالیانه در این شهر بین 300 تا 500 میلی‌متر متغیر است.

جمعیت

در آخرین سرشماری سال ۱۳۸۵، جمیعیت شهرستان هشترود در حدود ۶۱۱،۶۴ نفر بوده است.

جغرافیای تاریخی شهرستان هشترود

شهرستان هشترود در سال ۱۳۲۱ دهکده ای بود در دامنه آفتابگیر رود خانه سراسکندرود این دهکده دارای ۱۰ آسیاب آبی و چند کارخانه روغن گیری بود شاید این دهکده نام خود را از این ده آسیاب گرفته باشد در این سال ( ۱۳۲۱ ) سراسکند به مرکزیت

منطقه هشترود تبدیل میشود و تا سال ۱۳۳۷ این بخش را از آن خود کرده است : در همین سال این منطقه به کوشش حسن آقا افتخار هشترودی به فرمانداری مبدل میشود .

حوالی سال ۱۳۴۰ این شهرستان رضا شهر نامیده شد و در سال ۱۳۵۰ این شهرستان آذران نامیده شد شاید نام آذران به دلیل نزدیکی به آتشکده تخت سلیمان میباشد . زیرا در اوستا آذرگان ، آتشکده تخت سلیمان ، در آذربایجان ذکر گردیده است . بعد از آن نام این شهرستان هشترود شد این نام هم به دلیل جریان هشت رودخانه ، قرانقو – آیدوغموش – آجی چای – قلعه چای – قوری چای – لیلان چای – اجیرلو – قره قیه میباشد که از این شهرستان می گذشتند بنا بر نوشته ها قدیمی ترین منبع در باره این شهرستان تاریخ تحریر وصاف میباشد که نام این شهر در آن هشترود آمده است

سراج